Τον καλλιτεχνικό διευθυντή του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων Σπύρο Μισθό "ανακρίνει" ο Μίλτος Γήτας. Ο γνωστός Γιαννιώτης ηθοποιός μίλησε για την πορεία του στο θέατρο και στην τηλεόραση, για τις προσπάθειες που κάνει τα τελευταία χρόνια να φέρει ποιοτικές παρατάσεις στην πόλη μας και να αναβαθμίσει το δημοτικό θέατρο αλλά και για την πολιτική βούληση που πρέπει να υπάρξει ώστε να γίνουν κάποια όμορφα πράγματα για τον πολιτισμό και για το θέατρο. Τέλος ζητάει μέσα από την ενδιαφέρουσα συνέντευξη που παραχώρησε τη συνεργασία όλων έτσι ώστε το ΔΗΠΕΘΕ να πάει μπροστά και να πάρει στις καρδιές μας τη θέση που του αξίζει.
Πότε και πως μπήκε το μικρόβιο της υποκριτικής στη ζωή σας;
Ο πατέρας μου ήταν διευθυντής νοσοκομείου στο διοικητικό τμήμα κι όταν ήμουν παιδί είχε πάει στην Κοζάνη με μετάταξη. Τότε εκεί εγώ ασχολήθηκα ερασιτεχνικά με μια θεατρική ομάδα και κάποιοι με συμβούλεψαν, παρόλο που είχα μια ιδιαίτερη κλίση στα μαθηματικά, να ασχοληθώ με το θέατρο επαγγελματικά. Τους άκουσα ευτυχώς, και λέω ευτυχώς γιατί μέσα από αντίξοες συνθήκες και δύσκολες καταστάσεις που πέρασα στην καριέρα μου, σήμερα αν με ρώταγες πάλι τι δουλειά θέλεις να κάνεις πάλι την ίδια θα σου έλεγα, ηθοποιός. Έτσι με πολύ καλή προετοιμασία έδωσα εξετάσεις στη σχολή του Εθνικού Θεάτρου που ήταν και η μόνη μου επιθυμία κι όταν πέρασα πια όλα πήραν το δρόμου τους. Έτσι λοιπόν μπήκε το μικρόβιο τoθ θεάτρου στη ζωή μου. Από μια ερασιτεχνική θεατρική ομάδα στην Κοζάνη.
Και γιατί ηθοποιός κι όχι μια άλλη μορφή τέχνης;
Πιστεύω και ασπάζομαι αυτό που λέει ο Αριστοφάνης για το θέατρο πως ο άνθρωπος έχει τρεις οργανικές ανάγκες: τον έρωτα, το ψωμί εννοεί η τροφή και το θέατρο που εννοεί τον τρόπο έκφρασης. Επειδή λοιπόν με το θέατρο εκφράζεσαι πιστεύω πολύ έντονα θεωρώ πως αυτό μου ταίριαζε περισσότερο από κάθε άλλη μορφή τέχνης.
Πόσο δύσκολο ήταν εκείνη την εποχή που ξεκινούσατε εσείς να κάνει κάποιος καριέρα ηθοποιού;
Το θέατρο είναι πάντα δύσκολο και ειδικά αν το αξιολογήσεις σε υψηλά επίπεδα. Θα πρέπει δηλαδή να σπουδάσεις την υποκριτική τέχνη και να έχεις αποκτήσει θεατρική παιδεία μέσα από μια καλή δραματική σχολή με καλούς δασκάλους όπως πιστεύω για παράδειγμα είχα την τύχη να έχω εγώ εκείνα τα χρόνια στη σχολή του εθνικού θεάτρου. Μαίρη Αρώνη, Στέλιο Βόκοβιτς, Ελένη Χατζηαργύρη, Μαρία Χορς, Τάσο Λιγνάδη και φυσικά πολλούς άλλους είναι πολύ δύσκολο να ξαναβρείς. Πιστεύω πως πήρα πάρα πολλά πράγματα από αυτούς αλλά περισσότερο από όλα πιστεύω πως πήρα κάποιες αρχές τις οποίες δεν μπορώ ούτε να τις αντικαταστήσω ούτε να τις αποποιηθώ.
Σήμερα παραμένει το ίδιο δύσκολο για τους νέους ηθοποιούς;
Ακόμη πιο δύσκολα μπορώ να σου πω. Υπάρχουν τα ίδια προβλήματα και προστέθηκαν και σημαντικότερα. Θα μπορούσα να αναφέρω δύο: πρώτον την τηλεόραση που μπήκε στη ζωή μας έχει διαβρώσει και μας έχει κάνει να χάσουμε το μέτρο σύγκρισης και δεύτερον μέσα από όλα αυτά είναι πιο δύσκολο για τα νέα παιδιά να αξιολογήσουν το θέατρο έτσι όπως είναι δομημένο. Παλιότερα να φανταστείς πως απαγορευόταν να παίξεις στο θέατρο ή στον κινηματογράφο ενώ είσαι ακόμη φοιτητής δραματικής σχολής. Θέλω να πω με αυτό το παράδειγμα πως από τότε ο τρόπος σκέψης μέχρι σήμερα έχει αλλάξει αρκετά και ίσως αυτό δυσκολεύει ακόμη πιο πολύ τα νέα τα παιδιά. Ο νέος ηθοποιός αν θέλει να πετύχει πρέπει να κάνει το θέατρο τρόπο ζωής.
Τι ρόλους σας αρέσει να ενσαρκώνεται και γιατί;
Στο θέατρο δεν πρέπει να έχεις ιδιαίτερη προτίμηση με την έννοια πως υπάρχουν αμέτρητοι σπουδαίοι ρόλοι στο κλασσικό ρεπερτόριο. θα ήθελα για παράδειγμα να παίξω Ριχάρδο Β’, ρόλο με απίστευτες απαιτήσεις. Δεν ξέρω κατά πόσο θεωρώ τον εαυτό μου ικανό. Όλοι αυτοί οι μεγάλοι ρόλοι των σπουδαίων συγγραφέων απαιτούν ηλικιακή ωριμότητα του ηθοποιού αλλά και εμπειρία φυσικά στο σανίδι. Μου αρέσει το κλασσικό ρεπερτόριο πάρα πολύ και μπορώ να πω πως έχω και μια τάση στην κωμωδία.
Ποια είναι η πιο έντονη ανάμνηση σας από το θέατρο;
Το θέατρο έχει δέκα λύπες και μια χαρά. Τη χαρά της δημιουργίας. Τη χαρά ότι για παράδειγμα μετά από δέκα πρόβες πέτυχες κάτι, να βγάλεις ένα όμορφο συναίσθημα. Να γίνεις καλός πομπός, ίσως καλύτερος ηθοποιός. Δεν υπάρχει τέλειο σε κάθε μορφή τέχνης, υπάρχει απλά το συναίσθημα ότι κάτι δημιούργησες κι αυτό σου προσφέρει τεράστια ικανοποίηση. Μη ξεχνάμε ότι σε κάθε μορφή τέχνης υπάρχει μεγάλη δόση υποκειμενικότητας. Το χειροκρότημα η μία «χαρά» καλύπτει στο τέλος όλα τις λύπες.
Μιλήστε μου λίγο για τα χρόνια που ζήσατε στην Αθήνα.
Δημιουργικά αλλά και συνάμα δύσκολα χρόνια γιατί στην Αθήνα ζούσα μόνος μου. Οι γονείς μου ζούσαν στα Γιάννενα και με βοηθούσαν πάντα όταν είχα την ανάγκη τους. Το θετικό είναι ότι πάντα είχα δουλειά στο θέατρο. Και μια συγκεκριμένη σεζόν που έτυχε να μην έχω δουλειά δεν ντράπηκα να κάνω άλλη δουλειά, αυτή του μεταφορέα. Όλα τα χρόνια, και τα 32 είχα δουλειά στο θέατρο και καμαρώνω γι’ αυτό. Το «ψωμί» μου το έβγαλα από το θέατρο.
Και μετά η επιστροφή σας στα Γιάννενα. Με ποια αφορμή έγινε;
Με αφορμή ότι είχα μια φθορά και ήθελα να αποξενωθώ και να φύγω από την τηλεόραση. Οφείλω να πω ότι όσο δύσκολο είναι να υπερασπιστείς καθημερινά κείμενα τηλεοπτικής σειράς άλλο τόσο είναι και ψυχοφθόρο. Όμως κάνοντας τηλεόραση απέκτησα τη δυνατότητα, πέρα από την αναγνωσιμότητα αυτή μου έδωσε, να μπορώ να κάνω σωστότερες επιλογές στο θέατρο. Να μπορώ να πω όχι. Η δασκάλα μου η Μαίρη Αρώνη μου έλεγε πως αν καταφέρεις να πεις ποτέ όχι τότε πέτυχες. Επίσης ήθελα να γυρίσω για να ασχοληθώ με κάτι πιο μεστό και ουσιαστικό όπως είναι το δημοτικό θέατρο.
Με τι όνειρα και τι σχέδια αναλάβατε τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή στο ΔΗΠΕΘΕ;
Θέλω να πιστεύω πως αυτό το όνειρο που είχα για το δημοτικό θέατρο μέχρι ενός σημείου το πραγματοποίησα. Δηλαδή οι δουλειές που έγιναν αυτή την τριετία να ήταν καλές. Πιστεύω πως ήταν σε άλλο επίπεδο από αυτές που γινόντουσαν. Ήταν επαγγελματικές. Κι αυτό μου το επιβεβαιώνουν οι άνθρωποι που έχουν μέτρο σύγκρισης. Οι επιλογές μου δεν επηρεάστηκαν ποτέ από προσωπικές φιλοδοξίες και εξηγώ πως ποτέ η απόφαση μου για το ένα ή το άλλο έργο δεν εξαρτήθηκε από το αν θα σκηνοθετήσω ή έχει ρόλο για μένα. Όλα είναι θέμα επιλογών, ο σκηνοθέτης, οι ηθοποιοί και γενικότερα οι συντελεστές. Υπεραμύνομαι των επιλογών μου κι εκεί πιστεύω ότι βρίσκεται ένα μέρος της επιτυχίας εάν αυτή υπάρχει. Βέβαια όλα αυτά δε σημαίνει ότι δεν έχω κάνει και λάθη. Έχω κάνει και τα αναγνωρίζω αλλά ήταν περισσότερο διοικητικά και λιγότερο καλλιτεχνικά. Εξάλλου δεν ήξερα καλά την τοπική κοινωνία. Παλεύω από την αρχή μέχρι σήμερα μόνος μου, με πολύ λίγους συμπαραστάτες κι αν θες αυτό είναι και το παράπονο μου.
Οι ηθοποιοί της πόλης και το δημοτικού θεάτρου στάθηκαν δίπλα σας ως συμπαραστάτες σε αυτή την προσπάθεια σας;
Μπορώ να πω 2-3 άνθρωποι. Ο ηθοποιός μη ξεχνάς πως είναι άνθρωπος κι έχει βιοποριστική ανάγκη, έτσι αν κάποιον ηθοποιό τον χρησιμοποιούσα σε ένα έργο ήμουν καλός, αν όχι ήμουν κακός. Η κρίση τους δηλαδή ήταν απόλυτα εξαρτημένη από την βιοποριστική τους ανάγκη. Βέβαια σε αυτό παίζει ρόλο ο τρόπος σκέψης κι η λάθος νοοτροπία που υπάρχει. Πιστεύω πως δεν υπάρχει Γιαννιώτης ή Αθηναίος ηθοποιός. Το θέατρο είναι για όλους. Ό,τι δικαίωμα έχει ο Γιαννιώτης ηθοποιός σε μια αθηναϊκή σκηνή το ίδιο δικαίωμα έχει ο Αθηναίος ή ο Καλαματιανός ηθοποιός στο ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων. Το κέντρο του θεάτρου είναι η Αθήνα και κατά τη γνώμη μου όποιος θέλει να εργαστεί στο θέατρο πρέπει να πάει εκεί κι όχι να μένει στην επαρχία και να περιμένει από ένα δημοτικό θέατρο να ζήσει. Ένα δημοτικό θέατρο σε όλη την Δυτική Ελλάδα όπως το δικό μας δεν μπορεί ούτε να στήσει καριέρες ούτε να ζήσει τόσους ηθοποιούς.
Τι γίνεται με το σοβαρό οικονομικό πρόβλημα του θεάτρου; Υπάρχει μέλλον πιστεύετε στα δημοτικά θέατρα;
Το σοβαρό οικονομικό πρόβλημα θα λυθεί μόνο με πολιτική βούληση, και εννοώ πως υπήρχε μια απαξίωση με υπουργό τον Μιχάλη Λιάπη που κατέβασε κατά 60% τις δαπάνες για τα θέατρα κι από τότε κάθε χρόνο έχουμε όλο και λιγότερα χρήματα. Επίσης πρέπει και ο δήμος να συνεισφέρει. Η Προγραμματική σύμβαση λέει ότι ο δήμος οφείλει να καταβάλει το λιγότερο το 50% με όσα χρήματα δώσει και το υπουργείο. Αλλά όταν ένας δήμος δεν είναι σε καλή οικονομική κατάσταση και το υπουργείο κόβει λεφτά τότε τα πράγματα δυσκολεύουν. Υπάρχει μέλλον στα δημοτικά θέατρα αρκεί να μην υπάρχει πολιτική απαξίωση. Εξάλλου το θέατρο δεν ήταν και δεν πρόκειται ποτέ να γίνει κερδοφόρα επιχείρηση, δεν είναι καν επιχείρηση, το θέατρο είναι μορφή τέχνης. Αυτό πρέπει να το ξεκαθαρίσουν οι εμπλεκόμενοι μέσα τους.
Τι λάθη και παραλείψεις πιστεύετε πως έφθασαν σε αυτό το σημείο της απαξίωσης το δημοτικό μας θέατρο;
Το μεγάλο λάθος που είχε γίνει ήταν πως τα τελευταία χρόνια δύσκολα γινόταν καλές δουλειές και εννοώ ποιοτικά. Δεν είμαστε ερασιτεχνικό θέατρο, είμαστε επαγγελματίες. Οι δουλειές που προσπάθησα να κάνω ήταν επαγγελματικές κι εκεί πρέπει να σταθεί το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Εξάλλου και από την προγραμματική δεσμευόμαστε ότι θα παίρνουν μέρος ηθοποιοί επαγγελματίες ή που είναι μελή του Σ.Ε.Η., είμαστε δηλαδή επαγγελματικός θίασος.
Ποια είναι η άποψη σας για τις ερασιτεχνικές ομάδες θεάτρου στην πόλη μας;
Ποτέ δε θα κρίνω καλλιτεχνικά ερασιτεχνική ομάδα. Οι ομάδες είναι πάρα πολύ καλές και καλά κάνουν και υπάρχουν. Στις ομάδες αυτές θα πρέπει να επικροτούμε την προσπάθεια κι όχι να τις κρίνουμε καλλιτεχνικά. Θα μπορούσα ίσως κάποια στιγμή σε ένα έργο να χρησιμοποιήσω έναν ερασιτέχνη ηθοποιό αν μου ταίριαζε σε κάποιον ρόλο αλλά όχι παραπάνω. Πάντως να ξέρεις πως οι διαφορές επαγγελματία και ερασιτέχνη ηθοποιού είναι μεγάλες και πίστεψε με φαίνονται στο σανίδι.
Στις τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές είχαμε αλλαγή δημάρχου. Τι σημαίνει αυτό για εσάς αλλά και για το θέατρο;
Ο Νίκος Γκόντας ήταν αυτός που με έφερε στα Γιάννενα και πιστεύω τον τίμησα αν και δεν τοποθετούμε πολιτικά. Ίσως βέβαια να ήταν και λάθος μου με την έννοια ότι όταν συμπαθείς κάποιον ή κάποιος σε φέρνει κάπου και εσύ τον σέβεσαι για όσα σου προσφέρει τότε δεν ασκείς την πίεση που πρέπει. Κι εγώ δεν το έκανα, δεν άσκησα ιδιαίτερη πίεση σε οικονομικά θέματα. Πιστεύω όμως και με τα όσα ακούω κυρίως γιατί λίγο τον γνωρίζω τον καινούργιο δήμαρχο πως αγαπάει πολύ το θέατρο. Θέλω να πιστεύω ότι η σειρά αξιολόγησης που θα δώσει ο νέος δήμαρχος για το θέατρο της πόλης μας θα είναι πολύ υψηλή. Προσωπικά δεν στέκομαι σε καμιά τριετής σύμβαση που υπέγραψα, το θέατρο θέλει αγάπη και συνεργασία. Θέλω βοήθεια, ηθική και οικονομική από τον καινούργιο δήμαρχο. Κι εγώ υπόσχομαι αν έχω αυτά τα δύο να τους κάνω όσο γίνεται πιο όμορφες επαγγελματικές δουλειές.
Σε τι ελπίζετε και τι προσδοκάτε για το νέο έτος που έρχεται;
Αν αυτός ο τόπος που λέγεται Ελλάδα είχε επενδύσει στα δυο πιο σημαντικά πράγματα που έχει να επιδείξει, τον τουρισμό και τον πολιτισμό όλα θα πήγαιναν πολύ καλύτερα. Απαγορεύεται το αρχαιότερο θέατρο του κόσμου, η Δωδώνη για 25 χρόνια να παραμένει κλεισμένο. Αν επενδύαμε σε αυτά ίσως να ήμασταν καλύτεροι άνθρωποι και να μη φθάναμε σε αυτό το σημείο σήμερα. Μακάρι κάποιοι άνθρωποι να αξιολογήσουν και να βάλουν τον πολιτισμό σε υψηλά σκαλοπάτια. Αν συμβεί αυτό βέβαια θα ωφεληθεί και το θέατρο όπως πρέπει γιατί είναι μια σημαντική μορφή του πολιτισμού. Κάνω έκκληση η πολιτική βούληση και οι δημοτικές αρχές να στηρίξουν τα θέατρα τους. Δεν έχει μέτρο η πολιτιστική και κοινωνική προσφορά’ ενός ΔΗΠΕΘΕ, ας το αντιληφθούμε επιτέλους.
Συνέντευξη: Μίλτος Γήτας
(14/12/10)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου