Σάββατο 4 Ιουνίου 2016

Ο συγγραφέας Χρήστος Ζώης μιλάει στο Μίλτο Γήτα για το «Μεγάλο μυστικό»

Το «Μεγάλο μυστικό» του Χρήστου Ζώη είναι ένα μυθιστόρημα που προσπαθεί να κάνει τον αναγνώστη να δει τη θετική πλευρά της ζωής μέσα από φιλοσοφία, επιστήμες και τέχνες. Για το βιβλίο του, για τη Δωδώνη αλλά και για άλλα πολλά ενδιαφέροντα θέματα μίλησε ο Χρήστος Ζώης στον ανταποκριτή του Bookia στην Ήπειρο, Μίλτο Γήτα.

Πότε και γιατί αποφασίσατε πως θέλετε να εκδώσετε ένα βιβλίο;

Η ιδέα της έκδοσης ήρθε όταν η εξέλιξη της ιστορίας  είχε προχωρήσει αρκετά  και δεν ήθελα  να μείνει στο συρτάρι. Μέχρι τότε ήταν πιο πολύ μια δοκιμή, μια πρόκληση αν θέλετε, να περάσω στο χαρτί αυτά που είχα στο μυαλό μου ή μάλλον στην οθόνη του υπολογιστή, που αντικατέστησε κάποια στιγμή το αρχικό χειρόγραφο.

Η συγγραφή  προέκυψε από την ιδέα να συνδυαστούν στην αφήγηση ιστορικά στοιχεία της περιοχής της Ηπείρου  με ενδιαφέρουσες  γνώσεις από διάφορες επιστήμες  και όλα αυτά να προκύπτουν  μέσα από μια σφιχτοδεμένη πλοκή που να διαδραματίζεται στα Γιάννενα του σήμερα. Να είναι  δηλαδή ένα σύγχρονο μυθιστόρημα με ανατροπές που να  αποτελεί ένα πέρασμα από το εγγύς μέλλον στο παρόν και από εκεί στο μακρινό ιστορικό παρελθόν. Προσδιορίζοντάς το τοπικά, είναι ένα ταξίδι από τη Βοστώνη των Ηνωμένων Πολιτειών στα γνωστά και άγνωστα για τον πολύ κόσμο εδάφη της Ηπείρου, εστιάζοντας κυρίως στην αρχαία Δωδώνη. Η τελική ανατροπή, που έρχεται μέσω της αποκάλυψης του «Μεγάλου Μυστικού», δένει μεταξύ τους τον χρονικό με τον τοπικό αυτό προσδιορισμό.

Πείτε μας με δύο λόγια για την ιστορία και τους ήρωες του μυθιστορήματός σας με τίτλο «Το Μεγάλο Μυστικό».

Η ιστορία ξεκινάει όταν  ο Άρης , φοιτητής της Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, επιστρέφει για λίγες μέρες στη γενέτειρά του, το Μικρό Πάπιγκο των Ιωαννίνων. Το «τελευταίο αντίο» στον αγαπημένο του παππού, με αφορμή μια αποστολή που εκείνος του έχει αναθέσει, θα τον φέρει μπροστά σε  εξελίξεις και διλήμματα. Η Μυρτώ, μια μεταπτυχιακή φοιτήτρια από τον Βόλο, θα παίξει σημαντικό ρόλο κατά τη σύντομη παραμονή του στην πατρίδα, θέτοντάς τον μπροστά σε αποφάσεις ζωής που θα πρέπει να λάβει. Παράλληλα με την έρευνα που πρέπει να  διεξάγει, ο Άρης θα βρει την ευκαιρία να συναντήσει παλιούς γνωστούς, να κάνει νέες γνωριμίες και να παρακολουθήσει τα δρώμενα  των Ιωαννίνων του σήμερα, μελετώντας ταυτόχρονα και ενδιαφέρουσες στιγμές της ιστορίας τους. Το σκοτεινό  στοιχείο, όμως, δε θ’ αργήσει να κάνει κι αυτό την εμφάνισή του. Το αν θα κατορθώσει ο Άρης τελικά να φέρει εις πέρας την αποστολή του παππού και  τι θα του αποκαλυφθεί αν  το καταφέρει,  είναι κάτι που θα κρατήσει  σε αγωνία τους αναγνώστες μέσα από τις σελίδες του βιβλίου. Εκεί θα ανακαλύψουν  ποιο είναι τελικά  το «Μεγάλο Μυστικό».

Πρέπει να πούμε εδώ  ότι οι ήρωες του μυθιστορήματος δεν είναι οι υπερήρωες στους οποίους η εποχή μάς έχει συνηθίσει. Πρόκειται για πρόσωπα με τις αδυναμίες και τα χαρίσματά τους, με τη δική τους ξεχωριστή προσωπικότητα το καθένα, με την ντοπιολαλιά τους  -όπου αυτή υπάρχει- και  με μια ανθρωπιά που όσο περνάει ο καιρός βλέπουμε να εκλείπει ολοένα και περισσότερο. Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι το χιούμορ, που το χρησιμοποιούν όχι μόνο στις ευχάριστες  αλλά και στις δυσάρεστες στιγμές της ζωής τους, ως έναν υγιή τρόπο για  να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες της καθημερινότητας.

Το περιβάλλον εναλλάσσεται συνεχώς, καθώς παρατηρούμε την υπόθεση να ξεδιπλώνεται  από Πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες και αίθουσες τέχνης σε  βραδινά μπαράκια, καφενεία, μουσικές σκηνές, γήπεδα ποδοσφαίρου αλλά και σε φυσικά τοπία με γαλαζοπράσινα ποτάμια, πετρόχτιστα χωριά και αρχαιολογικούς χώρους. Να συμπληρώσω εδώ ότι κοντά στους φανταστικούς ήρωες υπάρχουν και κάποια πραγματικά πρόσωπα που ζουν στα σημερινά Ιωάννινα και τα οποία έχουν σπουδαία προσφορά στα πολιτιστικά της πράγματα.

Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να εκδώσει σήμερα κάποιος ένα μυθιστόρημα σε εποχές οικονομικά δύσκολες;

Δεν είναι καθόλου εύκολο. Αφενός  η οικονομική κρίση που είναι σε εξέλιξη έχει αλλάξει  εντελώς το τοπίο σε σχέση με τους εκδοτικούς οίκους,  αφετέρου  είναι  γνωστό ότι ο λαός μας  δεν έχει και την καλύτερη σχέση με την ανάγνωση (κι αυτό είναι κάτι που πρέπει κάποτε ν’ αλλάξει). Και η  πολιτική όμως του επίσημου κράτους  δεν βοηθάει ιδιαίτερα, αντιμετωπίζοντας το βιβλίο ως ένα ακόμη καταναλωτικό προϊόν.

Εγώ επέλεξα την αυτοέκδοση  σε συνεργασία με τις  εκδόσεις «Οσελότος», πιστεύοντας ότι τα πλεονεκτήματα ήταν περισσότερα. Αυτό  που ελπίζει κανείς είναι  φυσικά  να πάει καλά το βιβλίο για να ισοσκελίσει  τον προϋπολογισμό, για να το πούμε απλά. Όπως και να ’χει όμως, καμιά φορά  πρέπει να επιμένουμε και σε πράγματα που έχουν μια διαχρονική αξία και αφήνουν ένα άλλου τύπου «κέρδος»,  το οποίο δεν μετριέται  πάντα με οικονομικούς δείκτες.

Από πού πηγάζει η έμπνευσή σας;

Από τον ενθουσιασμό και την  αγάπη μου για τον τόπο, από προσωπικά βιώματα και  ακούσματα, από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της εποχής. Η φύση, η τέχνη, οι ανθρώπινες σχέσεις, η εξέλιξη της ζωής σε όλα της τα επίπεδα είναι η δεξαμενή μέσα από την οποία προσπαθώ να αντλήσω υλικό. Αυτό που θέλω είναι να μένει σ’ αυτόν που θα φτάσει στην τελευταία σελίδα  -και αφού έχει περάσει από διάφορες μεταπτώσεις  λόγω της πλοκής- ένα χαμόγελο και μια γλυκιά ανάμνηση των ηρώων  που  τον συντρόφεψαν τις ώρες εκείνες που διέθεσε για να τους γνωρίσει καλύτερα. Επίσης να έχει αποκομίσει κάποιο όφελος από την επαφή του με διάφορες επιστήμες  -την Ιστορία,  τη Φιλοσοφία, την  Αστρονομία,  τα Μαθηματικά-  τις οποίες προσεγγίζει  διαβάζοντας το βιβλίο,  μέσα  όμως από τον διάλογο και το χιούμορ.

Με τρεις λέξεις, πώς θα μου περιγράφατε τον τόπο σας, την ευρύτερη περιοχή της Δωδώνης;

Με τρεις λέξεις;  Ένας μαγικός τόπος (που πρέπει όμως να τον ανακαλύψουμε  εκ νέου,  να τον αγαπήσουμε από την αρχή και να του δώσουμε την αξία που του πρέπει. Συγγνώμη για την παρασπονδία, αλλά  οι προστιθέμενες λέξεις είναι…  σε παρένθεση… χα, χα)

Ποια είναι η άποψη σας για τους Ηπειρώτες συγγραφείς και ποιητές; Ξεχωρίζετε κάποιον;

Ευτυχώς η περιοχή μας συνεχίζει να παράγει πολιτισμό σε αρκετά υψηλό επίπεδο κι αυτό γίνεται είτε μέσω όλων εκείνων που ψάχνουν, ερευνούν  και συγγράφουν βιβλία με λαογραφικά ή ιστορικά στοιχεία, είτε μέσω εκείνων που χρησιμοποιούν τη φόρμα της λογοτεχνικής αφήγησης ή της ποίησης, όπως εσείς, καλή ώρα. Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που έχουν αφήσει τη σφραγίδα τους στα πολιτιστικά  πράγματα της χώρας, καταξιωμένοι πια στη συνείδηση των απανταχού Ελλήνων. Με βάση το έργο τους και την αποδοχή τους, νομίζω ότι ο Μιχάλης Γκανάς στην ποίηση και ο Νίκος  Χουλιαράς  (που «έφυγε»  πρόσφατα) με τον Σωτήρη  Δημητρίου στην πεζογραφία έχουν γράψει ήδη τη δική τους ιστορία στον χώρο της τέχνης του λόγου.

Πως δέχεστε μια θετική ή αρνητική κριτική για το βιβλίο σας;

Η κριτική είναι πάντα ευπρόσδεκτη από τη στιγμή που εκτίθεσαι δημόσια με ένα προϊόν της σκέψης σου. Είναι άλλωστε κι ένας τρόπος να δεις  τις αδυναμίες σου και να βελτιωθείς.  Το επιθυμητό φυσικά είναι  η κριτική να βασίζεται σε επιχειρήματα, σε γνώση αλλά και στην καλή  πρόθεση εκείνου που τη γράφει. Αν τώρα είναι και καλή, τόσο το καλύτερο… χα, χα… Όπως είχε πει άλλωστε και ο Ταρκόφσκι: «Ένα βιβλίο διαβασμένο από χίλιους διαφορετικούς ανθρώπους είναι χίλια διαφορετικά βιβλία».

Αυτή την εποχή γράφετε κάτι για το οποίο θα ακολουθήσει και κάποια έκδοση;

Έχει κυκλοφορήσει τελευταία ένας συλλογικός τόμος με παραμύθια  από τις εκδόσεις «Οσελότος», μέσα στον οποίο υπάρχει  και μια δικιά μου ευτράπελη ιστορία  σε ρίμα,  με ήρωα ένα μικρό κουνουπάκι , τον Κορνήλιο. Είναι  μια από τις ιστορίες  που έφτιαχνα για τα παιδιά μου όταν ήταν μικρά. Υπάρχουν αρκετές ακόμη στο συρτάρι  που  θέλω να ελπίζω ότι θα βγουν σε ανεξάρτητα βιβλία. Κάποια διηγήματα επίσης που υπάρχουν σε ψηφιακή μορφή, ενδέχεται να βρουν τον δρόμο τους στο χαρτί.

Πόσο αισιόδοξος ή απαισιόδοξος είστε για τον πολιτισμό σε μια χώρα που ουσιαστικά τον γέννησε αλλά δυσκολεύεται να τον διαχειριστεί;

Είμαι αισιόδοξος για τον πολιτισμό σε τοπικό επίπεδο, που προκύπτει από ανάγκη έκφρασης του διαφορετικού, πέρα από τις συνταγές της τηλεόρασης. Στην πόλη μας είμαστε νομίζω τυχεροί  γιατί πολύς κόσμος δραστηριοποιείται  σε διάφορους τομείς του πολιτιστικού γίγνεσθαι. Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου επίσης, τα τελευταία χρόνια προσφέρει μια ποικιλία εκδηλώσεων με σταθερό ρυθμό.  Χρειαζόμαστε όμως δουλειά στον καθημερινό μας πολιτισμό,  στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, στη φροντίδα  της πόλης, της φύσης. Φυσικά πολύ θα ήθελα να βλέπω γύρω μου κόσμο με ένα βιβλίο στο χέρι…

Ποια είναι τα άμεσα λογοτεχνικά σας σχέδια;

Να αρχίσω ένα επόμενο μυθιστόρημα με  θέμα εντελώς διαφορετικό από το «Μεγάλο Μυστικό», που θα αφορά περισσότερο τους έφηβους και τη νέα γενιά.

Θα ήθελα επίσης να παραπέμψω τους αναγνώστες σας  στις  ιστοσελίδες  του βιβλίου (www.tomegalomystiko.blogspot.gr και στο F/B: To Megalo Mystiko – Chris E. Zois)  όπου εκτός των άλλων μπορούν να δουν και αρκετά βίντεο, τα οποία έχουν ως πρώτη ύλη πολλές  φωτογραφίες  μου από την  πόλη των Ιωαννίνων αλλά και την Ήπειρο γενικότερα.

Συνέντευξη: Μίλτος Γήτας
(25/1/2016)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου